Emmanuel Macron zaszokowa? opini? publiczn? w swoim w?asnym kraju i ca?ej Europie, nie wykluczaj?c, po zorganizowanym przez siebie szczycie w Pary?u, u?ycia ?o?nierzy pa?stw NATO w konflikcie na Ukrainie. Od g?o?nych s?ów prezydenta Francji min??o ju? kilka dni i mo?emy spojrze? na nie z pewnym dystansem. Wypuszczony przez Macrona balon próbny spotka? si? z wyra?nie negatywnym przyj?ciem innych pa?stw NATO oraz francuskiego spo?ecze?stwa. Zaogni? te? debat? wokó? realnego zaanga?owania Francji na rzecz Ukrainy.
S?owa prezydenta szybko zaatakowa?y wszystkie partie francuskiej opozycji od prawa do lewa. Przywódczyni najwi?kszej z nich, Zjednoczenia Narodowego, Marine Le Pen stara?a si? w typowy dla siebie sposób wykorzysta? okazj? do “dediabolizacji” i wej?? w rol? “matki narodu”, która obawia si? o jego przysz?o??. “Nie wiem, czy ka?dy zdaje sobie spraw? z powagi sytuacji. Macron mówi z tak? beztrosk? o ?yciu naszych dzieci. Wojna to najgorsze, co mo?e przydarzy? si? krajowi, powinni?my o tym pami?ta?”. Odwo?anie do dzieci to dla niej wygodny chwyt – sama ma trójk?, a Macron ?adnego. Odbiorca ma pomy?le? – mo?e temu niebezpiecznemu cz?owiekowi wcale nie zale?y na przysz?o?ci Francuzów?
Podczas wyst?pienia w parlamencie staraj?ca si? zje?? ciastko i mie? ciastko Le Pen jednocze?nie zaznaczy?a, ?e uznaje zobowi?zania sojusznicze oraz zdystansowa?a si? od pomocy wobec nieb?d?cej sojusznikiem Ukrainy. “Zadaniem pa?stwa jest nie dysponowa? ?yciem swoich ?o?nierzy w celach innych ni? obrona niepodleg?o?ci, integralno?ci terytorialnej lub zaanga?owania si? w ramach sojuszu, je?li zaci?gni?to zobowi?zania. Ale tam, na terytorium zewn?trzne, mieliby?my wys?a? ?o?nierzy? (…) Emmanuel Macron wykona? kolejny krok w kierunku wspó?uczestnictwa w wojnie. Sprowadzi? egzystencjalne zagro?enie na 70 milionów Francuzów, a zw?aszcza naszych ?o?nierzy”.
Dalej poszed? przywódca wyrazi?cie lewicowej Francji Niepokornej Jean-Luc Mélenchon – “Wys?anie wojsk na Ukrain? czyni?oby nas stron? wojny. Wojna z Rosj? to szale?stwo. Jedno mocarstwo atomowe grozi drugiemu – to nieodpowiedzialne”. Stwierdzi? te?, ?e “najwy?szy czas negocjowa? pokój na Ukrainie z wzajemnymi klauzulami bezpiecze?stwa!”. W kolejnych dniach przekonywa?, ?e owszem, Rosja te? mog?aby otrzyma? gwarancje od pa?stw zachodnich. Mélenchon w ostatniej kampanii prezydenckiej domaga? si? pe?nego wyj?cia Francji z NATO – Le Pen i Zemmour chcieli powtórzy? manewr de Gaulle’a i wyprowadzi? j? ze zintegrowanego dowództwa NATO, przywracaj?c stan z lat 1966-2009.
Macrona skrytykowali tak?e przywódcy historycznych partii rz?dz?cych centroprawicy i centrolewicy. Z jednej i drugiej strony pad?y s?owa o “szale?stwie”, jakim by?aby “wojna z Rosj?”. Lider Socjalistów Olivier Faure zwróci? tak?e uwag? na izolowanie si? Francji poprzez tego rodzaju s?owa prezydenta i tym samym “dzielenie pa?stw zachodnich w obliczu rosyjskiej agresji”. Rzeczywi?cie – od Macrona zdystansowa?y si? USA, Niemcy, Wielka Brytania (najdelikatniej), W?ochy i Hiszpania.
Przeprowadzone w kolejnych dniach sonda?e pokazuj?, ?e przeciw s? tak?e sami Francuzi. Wed?ug badania IFOP tylko 22% popar?oby interwencj? francuskich wojsk na Ukrainie. Niewiele wi?cej, bo 27%, gdyby by?a to wspólna interwencja europejska. Nawet w partii prezydenckiej pomys? takiej wspólnej misji popar?oby tylko 53%, a 47% by?oby przeciw. Zwolennicy Zjednoczenia Narodowego i Francji Niepokornej s? bardzo jednoznaczni – odpowiednio a? 85% i 80% przeciw. Co ciekawe, interwencj? wyra?nie bardziej popieraj? m??czy?ni (36%) ni? kobiety (18%). Znacznie wi?kszy entuzjazm budzi te? w?ród najm?odszych (44% w grupie 18-24 lat) ni? najstarszych (19% u Francuzów 65+).
Z drugiej strony entuzjazm Francuzów wobec wysy?ki broni dla Ukrainy s?abnie wraz z up?ywem czasu, ale naprawd? powoli. W Polsce do?? szeroko komentowano sonda?, zgodnie z którym poparcie dla przekazywania jej do Kijowa spad?o do 50%. To prawda, ale wci?? przeciw jest znacznie mniej – 34%, a 16% nie ma zdania. W lutym 2023 r. przewaga zwolenników wysy?ki broni wynosi?a 54% do 27%. W marcu 2022 r., zaraz po ataku Rosji, 65% do 20%. Trend jest wyra?ny, ale wci?? we Francji wsparcie militarne dla Ukrainy cieszy si? poparciem szerszym ni? w USA. Warto te? podkre?li?, ?e ca?y czas to poparcie jest wzgl?dnie wysokie w elektoracie ka?dej z sze?ciu g?ównych partii parlamentarnych – najmniej (39%) dla Francji Niepokornej, 40% dla Zjednoczenia Narodowego. Nie ma ?adnej partii, której elektorat by?by przeciw w 50% lub wi?cej.
Macron bynajmniej nie wycofa? si? jednak ze swoich s?ów. Jego minister spraw zagranicznych Stéphane Séjourné deklarowa? w parlamencie: “Rosja intensyfikuje dzia?ania na Ukrainie i jest agresywna wobec Europejczyków. Musimy wysy?a? Ukrainie wi?cej amunicji, sprz?tu, broni i zapewne trzeba dzia?a? inaczej, rozwa?aj?c wys?anie misji. Niczego nie mo?na wykluczy? w tej kwestii”. Pó?niej proponowa? zaanga?owanie europejskich saperów, szkolenie ukrai?skich ?o?nierzy przez Europejczyków na miejscu i inne dzia?ania “nieprzekraczaj?ce linii wspó?uczestnictwa w konflikcie”. Macron zaprosi? szefów partii parlamentarnych na spotkanie po?wi?cone sytuacji na Ukrainie na najbli?szy czwartek.
S?owa prezydenta spotka?y si? poza Francj? ze sceptycyzmem tak?e wielu zwolenników wi?kszej pomocy dla Ukrainy, którzy uwa?aj?, ?e Macron tylko gada, a w praktyce niewiele pomaga Kijowowi. Francuski rz?d zareagowa?, w niedziel? 3 marca publikuj?c list? uzbrojenia i amunicji dostarczonych Ukrainie mi?dzy lutym 2022 r. a wrze?niem 2023 r. – ??cznie wartych 3,8 miliarda euro W poniedzia?ek 4 marca Politico poinformowa?o z kolei, ?e francuski szef sztabu generalnego w ostatnich tygodniach pyta? wojskowych z innych pa?stw NATO o mo?liwo?? zaanga?owania ich ?o?nierzy na Ukrainie, ale spotka? si? z odmow?.
Po co Macron to wszystko robi? Wydaje si?, ?e prezydent Francji chce podbi? stawk? wzgl?dem Rosji i sk?oni? W?adimira Putina, by my?la? kategoriami negocjacji, a nie militarnego zwyci?stwa. Zdecydowanie chce te? unikn?? rozstrzygaj?cych rozmów USA-Rosja ponad g?owami Europejczyków. Mówi jednym i drugim – “Musicie liczy? si? ze mn?!” i chce by? odbierany jako nieprzewidywalny i autonomiczny – potencjalnie zarówno bardziej i mniej twardy wobec Moskwy od Waszyngtonu. D??y do uzyskania statusu niezb?dnego, pe?noprawnego uczestnika rozmów o zako?czeniu wojny i przysz?o?ci Ukrainy, najlepiej jako lider autonomicznej strategicznie, podmiotowej UE.
Chce znajdowa? si? w centrum uwagi, buduj?c siebie i Francj? jako liderów w tematyce obronno?ci i przemys?u zbrojeniowego w Europie, jedyne mocarstwo nuklearne w UE oraz alternatywnego lub komplementarnego gwaranta bezpiecze?stwa w razie wycofywania si? USA z Europy. Je?li jednak b?dzie szed? zbyt daleko, mo?e spotka? si? z oporem francuskiego spo?ecze?stwa, które chce pomaga? Ukrainie, ale zdecydowanie nie jest gotowe na ryzykowanie przy tym ?ycia w?asnych ?o?nierzy.
Tekst powsta? w ramach projektu pt. „Stworzenie forum debaty publicznej online”, finansowanego z dotacji Narodowego Instytutu Wolno?ci Centrum Rozwoju Spo?ecze?stwa Obywatelskiego.
