Twierdzenie, ?e Polska nie istnia?aby bez chrze?cija?stwa, Ko?cio?a i cywilizacji ?aci?skiej, nie jest hipotez? robocz?, ale niezmienn? sta?? ka?dego przeprowadzanego we wszystkich epokach równania naszej to?samo?ci.
?wi?to Chrztu Polski, obchodzone 14 kwietnia, mo?e dlatego, ?e widnieje w naszym kalendarzu dopiero od kilku lat, jest straszliwie niedoceniane. Staje si? zazwyczaj okazj? do wyg?oszenia kilku oklepanych, znanych ka?demu ju? od szko?y podstawowej frazesów. To oczywi?cie prawda, ?e decyzja Mieszka I zdefiniowa?a nasz? kultur? i wyznaczy?a miejsce Polski w Europie. Ale ?eby na serio (czy jakkolwiek) przej?? si? tym ?wi?tem, dotrze? do nas musi wyj?tkowo?? tego, co si? wtedy zdarzy?o. I sposób, w jaki tamten akt wci?? trwa, wydarza si? na nowo.
Po pierwsze, jak powiedzieliby teoretycy literatury, chrzest Mieszka by? performatywem. Stwarza? co? z niczego: nadawa? ?wiadomo?? historii, powo?ania, roli wspólnocie, która z niczym podobnym nie mia?a wcze?niej do czynienia. W przeciwie?stwie cho?by do Germanów czy ludów skandynawskich na ziemiach polskich nie istnia?a bogata, pe?na mitologia poga?ska. Nie by?o tu przedchrze?cija?skiej prakultury, systemu instytucji i wyobra?e?; co najwy?ej jakie? niejasne intuicje. Chrze?cija?stwo nie tyle nak?ada?o si?, nadbudowywa?o swoje struktury na systemie istniej?cym wcze?niej, ile raczej samo tworzy?o poj?cia i wyobra?ni? prawa czy kultury jako takich. Wyczerpuj?co opisali ten fenomen powie?ciopisarze historyczni, jak Teodor Parnicki czy Antoni Go?ubiew.
POS?UCHAJ TAK?E:
Co jeszcze mo?e ciekawsze, Polska rodzi?a si? dok?adnie wtedy, kiedy Europa po raz pierwszy i chyba najbardziej intensywny wi?a si? w przed?miertnych konwulsjach. W okolicach roku tysi?cznego kronikarze na zachód i po?udnie od polskich ziem jak mantra powtarzali zdanie: „?wiat si? starzeje”. A wielka trwoga, poczucie nieuchronnie nadci?gaj?cej apokalipsy, jaka ogarn??a zachód kontynentu na my?l o zbli?aj?cej si? magicznej dacie roku 1000, przewy?sza nawet obecnie panuj?ce boja?? i dr?enie.
?wi?to Chrztu Polski udziela wi?c dwóch bardzo aktualnych lekcji. Twierdzenie, ?e Polska nie istnia?aby bez chrze?cija?stwa, Ko?cio?a i cywilizacji ?aci?skiej, nie jest hipotez? robocz?, ale niezmienn? sta?? ka?dego przeprowadzanego w ka?dym czasie równania naszej to?samo?ci. A po drugie – co bardzo pocieszaj?ce – mamy w zwyczaju zaczyna? w?a?nie wtedy, kiedy wszystko dooko?a zdaje si? ko?czy?.
CZYTAJ TAK?E TEGO AUTORA:
Autor jest sta?ym felietonist? dziennika „Rzeczpospolita”, w którym powy?szy artyku? zosta? opublikowany 19.04.2023 r.
